Almanca Tüm Zamanlar – Gramer Notları 2

Zamanlar

Almanca da toplam 6 zaman vardır. Fakat gündelik hayatta sık olarak 4 zaman kullanılır.

Präsens (Şimdiki – Geniş Zaman)

Şu andan veya geniş bir zamandan bahsederken hep aynı kural kullanılır.

Ich Schreibe
Wann kommst du?
Was lernt er?
Wir fangen am Sonntag an.
Ich bin krank.
Ich habe Feiber.

Örnekler

Şimdiki zaman: Ich lerne Deutsch
Geniş zaman: Ich werde Deutsch lernen

Şimdiki zaman: Wir besuchen unseren Onkel
Geniş zaman: Wir werden unseren Onkel besuchen

Şimdiki zaman: Ich komme mit dem Bus.
Geniş zaman: Ich werde mit dem Bus kommen

Şimdiki zaman: Wann beginnt der Kurs?
Geniş zaman: Wann wird der Kurs beginnen

Şimdiki zaman: Spielst heute Abend Tennis?
Gelecek zaman: Wirst du heute Abend Tennis spielen?

Şimdiki zaman: Der Chef ruft mich an.
Gelecek zaman: Der Chef wird mich anrufen.

Futur (Gelecek Zaman)

Werden= olmak anlamındadır ama gelecek zamanında kullanılırken -ecek -acak anlamında kullanılır. Mastar cümlenin en sonuna gider.

Werden (-ecek -acak) + Infinitiv (mastar)

Ich werde kommen = ben geleceğim
Du wirst kommen
Er/Es wird kommen
Wir werden kommen
Ihr werdet kommen
Sie/sie werden kommen

Perfekt (Di’li Geçmiş Zaman) (Konuşma Dili)

Almanca da iki tane di’li geçmiş zaman vardır. Biri Perfekt diğeri Präteritum’dur. Perfekt genelde gündelik hayatta kullanılan geçmiş zaman yapısıdır. Anlam olarak ikisi arasında bir fark yoktur.

Perfekt yapısında iki adet yardımcı fiil’e ihtiyaç duyulur. Haben ve Sein.

Haben / Sein + V3 ge_______t (düzenli)
Haben / Sein + V3 ge_______en (düzensiz)

Sein de her zaman bir hareket vardır. Bir durumdan başka bir duruma belirgin bir geçiş varsa Sein tercih edilir.

Haben ve Sein ana fiil olarakta kullanılır.

V2V3
habenhattehat gehabt
seinwarist gewesen
werdenwurdeist geworden
wissenwusstehat gewusst

Düzenli Fiiller

V2V3
machen (yapmak)machtehat gemacht
kochen (pişirmek)kochtehat gekocht
Spielen (oynamak)spieltehat gespielt
lernen (öğrenmek)lerntehat gelernt
leben (yaşamak)lebtehat gelebt
suchen (aramak)suchtehat gesucht
wohnen (ikamet etmek)wohntehat gewohnt
arbeiten (çalışmak)arbeitetehat gearbeitet
warten (beklemek)watrerehat gewartet

İstisnalar vardır.

V2V3
kommenkamist gekommen
gehengingist gegangen
findenfandhat gefunden
bleibenbliebist geblieben

Düzensiz Fiiller

V2V3
fahren (sürmek)fuhrist gefahren
waschen (yıkamak)hat gewaschen
laufen (yürümek)ist gelaufen
lesen (okumak)hat gelesen
sehen (görmek)hat gesehen
treffen (buluşmak)hat getroffen
helfen (yardım etmek)hat geholfen
sprechen (konuşmak)hat gesprochen

Ayrılan Fiiller

V2V3
Anrufen: telefonla aramakrief anhat angerufen
Einladen: davet etmekhat eingeladen
Aufmachen: açmakhat aufgemacht
Mitbringen: yanında getirmekhat mitgebracht
Mitnehmen: yanına almakhat mitgenommen
Zurückkommen: geri gelmekist zurückgekommen
Fernsehen: tv izlemekhat ferngesehen

Präteritum (Di’li Geçmiş Zaman) (Yazı Dili)

InfinitivV2V3Konj 2
machenmachtehat gemacht
kochenkochtehat gekocht
kommenkamist gekommen
sehensahhat gesehen
lesenlashat gelesen
anrufenrief an (yazı dili)hat angerufen (konuşma dili)
seinwarist gewesen
habenhattehat gehabt
werdenwurdeist geworden

Fiil 3. halde ge___t li ilse 2. halde genelde -te alır diye genelleyebiliriz.

Cümle yapısı Präsens ile aynıdır. Kitaplarda genelde 3. tekil kişiye göre çekimlenir.

Ich ve Er-Sie-Es çekimi aynıdır.

Ich war krank.
Du warst krank.
Er/sie war krank.
Wir waren krank.
Sie/sie waren krank.

Yardımcı fiil kesinlikle yok.

Ich hatte Fieber (benim ateşim vardı)
Du hattest Fieber (senin ateşin vardı)
Er/sie/es hatte Fieber (onun ateşi vardı)
Wir hatten Fieber(bizim ateşimiz vardı)
Ihr hattet Fieber (sizin ateşiniz vardı)
Sie/sie hatten Fieber (onların ateşleri vardı)

Modal fiiller ile geçmiş zaman yaparken modal fiillerin 3. halleri çok nadirdir.

InfınitivV2V3Konj 2
könnenkonnte ___
dürfendurfte ____
sollensollte ___
müssenmusste ___
wollenwollte ___

Ich kann Auto fahren (araba sürebilirim)
Ich konnte Auto farhen (araba sürebilirdim)

Wann müssen Sie gehen? (ne zaman gitmek zorundasınız?)
Wann mussten Sie gehen? (ne zaman gitmek zorundaydınız?)

Er Soll zum Arzt gehen. (o doktora gitmeli)
Er Sollte zum Arzt gehen. (o doktora gitmeliydi)

Wir wollen Deutsch lernen. (Almanca öürenmek istiyoruz)
Wir wollten Deutsch lernen. (Almanca öğrenmek istiyorduk)

Plusquamperfekt (Miş’li Geçmiş Zaman)

Plusquamperfekt, Perfekt ile Präteritum’un birleşmesinden oluşuyor denilebilir. Fiilin V3 hali kullanılır.

Ich habe ein Haus gekauft. (ben bir ev aldım)
Ich hatte ein Haus gekauft. (ben bir ev almıştım)
Du hattest Haus gekauft (sen bir ev almıştın)
Er/sie hatte ein Haus gekauf (O bir ev almıştı)
Wir hatten ein Haus gekauf (Biz bir ev almıştık)

Ich bin gegangen. (ben gittim)
Ich war gegangen (ben gitmiştim)
Du warst gegangen (sen gitmiştin)
Er war gegangen (o gitmişti)
Wir waren gegangen (biz gitmiştik)
Ihr wart gegangen (Siz gitmiştiniz)
Sie/sie waren gegangen (onlar gitmişlerdi)

Almanca da bağlaçlar çok önemlidir ve Türkçe gibi değildir. Hepsi ayrı ayrı verilir ve hepsinin aynı anlamı olmasına rağmen farklı kullanımı vardır. Bağlaçları öğrenmek Plusquamperfekt’i anlamak için çok önemlidir. “nach dem (den sonra)” bağlacı vardır. Bu bağlaç mutlaka iki farklı zaman ile kullanılır ve genelde %90 “den sonra” cümlelerinde Plusquamperfekt kullanılır.

Präsens: Wann kommst du? (ne zaman geliyorsun?)
Futur: Wann wirst du kommen? (ne zaman geleceksin?)
Perfekt: Wann bist du gekommen? (ne zaman geldin?)
Präteritum: Wann komst du? (ne zaman geldin?)
Plusquamperfekt: Wann worst du gekommen? (ne zaman gelmiştin?)

Ich lerne Deutsch. (Almanca öğreniyorum)
Ich werde Deutsch lernen. (Almanca öğreneceğim)
Ich habe Deutsch gelernt. (Almanca öğrendim)
Ich lernte Deutsch. (Almanca öğrendim)
Ich hatte Deutsch gelernt. (Almanca öğrenmiştim)

Spielt er Tennis? (o tenis oynuyor mu?
Wird er Tennis spielen? (o tenis oynayacak mı?)
Hat er Tennis gespielt? (o tenis oynadı mı?)
Spielte er Tennis? (o tenis oynadı mı?)
Hatte er Tennis gespielt? (o tenis oynamış mıydı?)

Was machst du? (ne yapıyorsun)
Ich trinke Tee (çay içiyorum)

Was hast du gemacht? (ne yaptın?)
Ich habe Tee getrunken. (çay içtim)

der Urlaub = die Ferien = Tatil
Ich werde im September Urlaub/Ferien machen. (ben eylülde tatil yapacağım)
Ich habe im September Urlaub gemacht. (ben eylülde tatil yaptım)
Ich mache im September Urlaub. (ben eylülde tatil yapıyorum)
Ich machte im September Urlaub. (ben eylülde tatil yapıyorum)
Ich hatte im September Urlaub gemacht. (ben eylülde tatil yapmıştım)

Örnekler

Fiil -er – zer -ver -be -ent -über eklerle başlıyorsa yada -ieren ile bitiyorsa başına asla -ge almaz.

V2V3
bezahlenbezahltehat bezahlt
bekommenhat bekommen
be suchen (ziyaret etmek)hat besucht
be stellenhat bestellt
gehören (ait olmak)gehörtehat gehört
gefallen (hoşlanmak)hat gefallen
vermissen (özlemek)hat vermisst
verstehen (anlamak)hat verstand
vergessen (unutmak)hat vergessen
überweisen (havale etmek)hat überwiesen
übernachten (bir yerde gecelemek)hat übernachte
zerbrechen (kırılmak)ist zerbroch
montieren (monte etmek)montiertehat montiert
reparieren (tamir etmek)hat repariert
telefonieren (telefon etmek)hat telefoniert
erzählen (anlatmak)hat erzählt
erklären (açıklamak)hat erklärt
empfehlen (önermek)hat empfohlen
sich entschuldigen (özür dilemek)hat entschuldigt

Geçmiş Zaman Örnek (Haben)

Ich habe ein Auto gekauft (ben bir araba satın aldım)
Du hast ein Handy gefunden (sen bir telefon buldun)
Er/Sie/Es hat einen Stift gesucht. (O bir kalemi aradı)
Wir haben die Tasche vergessen (biz çantayı unuttuk)
Ihr habt uns vermisst (Siz bizi özlediniz)
Sie/sie haben eine Party gemacht (Onlar parti yaptı)

Geçmiş Zaman Örnek (Sein)

Ich bin krank gewesen (ben hastaydım)
Du bist nach Hause gegangen (eve gittin)
Er/Sie ist heute gekommen (O bugün geldi)
Wir sind nach Adana gefahren (Adanaya gittik)
Ihr seid umgezogen(umziehen) (Siz taşındınız)
Sie/sie sind in Ankara gewese (onlar Ankara’daydı)

Präsens – Futur – Perfekt Örnekler

Ich spreche (ingilizce konuşuyorum)
Ich werde Englisch sprechen (ingilizce konuşacağım)
Ich habe Englisch gesprochen (ingilizce konuştum)

Wann kommst du zurück? (Ne zaman geri geliyorsunuz?)
Wann wirst du zurückkommen? (Ne zaman geri geleceksin?)
Wann bist du zurüchgekommen? (Ne zaman geri geldin?)

Wir helfen dem Mann. (Biz adama yardım ediyoruz)
Wir werden dem Mann helfen. (Biz dama yardım edeceğiz)
Wir haben dem Mann gegalfen. (Biz adama yardım ettik)

Wie gehen Sie zur Arbeit (İşe nasıl gidiyorsunuz?)
Wie werdeb Sie zur Arbeit gehen? (işe nasıl gideceksiniz?)
Wie Sind Sie zur Arbeit gegangen? (işe nasıl gittiniz?)

Esst Ihr Nudel? (Makarna mı yiyorsunuz?)
Werdet Ihr Nudel essen? (Makarna mı yiyeceksiniz?)
Habt Ihr Nudel gegessen? (Makarna mı yediniz?)

Präsens – Futur – Perfekt – Präteritum Örnekler

Ich lese Buch. (Präsens)
Ich werde Buch lesen. (Futur)
Ich habe Buch gelesen. (Perfekt)
Ich las Buch. (Präteritum)

Der Chef ist krank
Der Chef wird krank sein
Der Chef ist krank gewesen
Der Chef war krank

Ich muss arbeiten (çalışmak zorundayım)
Ich werde arbeiten müssen (çalışmak zorunda olacağım)
Ich habe arbeiten müssen
Ich musste arbeiten

Wann kommst du? (ne zaman geliyorsun)
Wann wirst du kommen? (ne zaman geleceksin?)
Wann bist du gekommen? (ne zaman geldin?)
Wann kamst du?

Rufen Sie mich an?
Werden Sie mich anrufen?
Haben Sie mich angerufen?
Riefen Sie mich an?

Almanca Gramer Notları 1

Farklı Okunan Yapılar

ei = ay
ie = uzun i
sch = şe
st = şıt
sp = şıp
w = ve
v = fe
ö = e
r = a / ya
β = ss
j = ye
ch = (önünde noktasız sesliler varsa h diye okunur ör: noch = noh), (noktalı sesliler varsa yarım şe)
pf = fe
tion = siyon
eu = oy (euro = oyro gibi)

Tanışma Cümleleri

Wie heissen Sie? (Vi haysın zi) (Adınız nedir?)
Ich heisse _____

Woher kommen Sie? (Voheya kommın zi) (Nereden geliyorsunuz?)
Ich komme aus der Türkei.

Wo wohnen Sie? (Vo vonın zi) (Nerede ikamet ediyorsunuz?)
Ich wohne in İstanbul.

Wo arbeiten Sie? (vo arbaytın zi) (Nerede çalışıyorsunuz?)
Ich arneite bei _____
Ich arbeite nicht. (çalışmıyorum)

Özneler

Ich = Ben
Du = Sen
Er = O (Erkek) (Okunuşu: eya)
Sie = O (Kadın)
Es = O (Cansız)
Wir = Biz (Okunuşu: viya)
Ihr = Siz (Çoğul) (Okunuşu: iya)
Sie = Siz (Nezakette kullanılır ve her zaman büyük yazılır)
sie = onlar

Sie kelimeleri kişiye göre çekimlenir. Bu şekilde karıştırılmaz. Türkçe de olduğu gibi Almanca da fiiller kişiye göre çekimlenir.

Çekim Ekleri

Ich = e -> yorum (geliyorum, gidiyorum)
Du = st -> yorsun
Er/Sie/Es = t -> yor
Wir = en -> yoruz
Ihr = t -> yorsunuz
Sie = en -> yorsunuz / yorlar
sie = en -> yorsunuz / yorlar

Bunlar fiiller de kullanılır. Eylemlerde sonu -mek -mak ile biten cümleler.

Düzenli Fiiller (Regelmöβige Verben)

Almanca da yüklem her zaman 2. sıradadır.

kommen = gelmek

Cümle de köke göre cümleyi kuracağız. Kommen yükleminin kökü “komm” dur.

Ich komme = geliyorum
Du kommst = geliyorsun
Er/Sie/Es kommt = geliyor
Wir kommen = geliyoruz
Ihr kommst = geliyorsunuz
Sie kommen = siz / onlar geliyorlar
sie kommen = siz / onlar geliyorlar

Kaynaştırma sesi isteyen fiiller olabilir. örneğin fiil -n -t -d bitiyorsa araya kaynaştırma -e si alır. Tüm kişilerde yapılmaz. Du, Er/sie/es ve Ihr için geçerli. Daha kolay okunması için bu şekilde kullanılıyor. Örneğin:

warten= beklemek, finder= bulmak
Du wartest, Du findest
Er, Sie, Es wartet, Er, Sie, Es findet
Wir warten, wir findet
Ihr wartet, Ihr findet
Sie warten, Sie finden
sie warted, sie finden

Kökte -s -β -ss varsa du çekiminde sadece -t kullanılır.
heissen = adı olmak
Ich heisse
Du heisst
Er/Sie/Es heisst
Wir heissen
Ihr heisst
Sie / sie heissen

Kommen= gelmek
gehen= gitmek
Spielen= oynamak
kochen= pişirmek
machen= yapmak
kaufen= satın almak
putzen= fırçalamak/temizlemek
suchen= aramak
finden= bulmak
arbeiten= çalışmak
wohnen= ikamet etmek (bir yerde kalıyorsanız)
leben= yaşamak
lieben= sevmek

W – Fragen (Ne Soruları)

Was= ne
Wo= nerede
Wohin= nereye
Woher= nereden
Welche= hangi
Warun/Wieso= neden
Wann= ne zaman
Wie= nasıl
Wie viel= ne kadar (fiyat-miktar soruları)
Wir lange= ne kadar(dır) (süre) ne kadardır çalışıyorsun gibi sorularda.
Wer= kim
Wen= kimi
Wem= kime
Wessen= kimin

Was machst du? Ich lernen Deutsch.
Wann kommen Sie? Ich komme ___
Wo lebt er? Er lebt in ___

Düzensiz Fiiller (Unregelmöβige Verben)

Seste yumuşama olduğunda düzensiz fiil olur. Du ve er/sie/es de yumuşama olur. Kökte -a varsa ö(e) ye döndürülür. Kökte -e varsa -i ye döndürülür.

Fahren= sürmek (araçla gitmek)
Schlafen= uyumak
Waschen= yıkamak
Laufen= yürümek
Lesen= okumak
Sehen= görmek
Treffen= buluşmak
Nehmen= almak
Vergessen= unutmak
Helfen= yardım etmek

a örneği:

fahren = sürmek
Ich fahre Auto
Du föhrst Auto
Er/Sie/Es fährt Auto
Wir fahren
Ihr fahrt
Sie/sie fahren

Lesen= okumakSehen= görmek,Nehmen= almak
Ichlesesehenehme
Duliestsiehstnimmst
Er/Sie/Esliestsiehtnimmt
Wirlesensehennehmen
Ihrlestsehtnehmt
Sie/sielesensehennehmen
i örneği

Sein= olmak (yaş, meslek, durum) kendi başına bir eylemdir. Düzensizdir, kuralı yoktur.
Ich bin
Du bist
Er/Sie/Es ist
Wir sind
Ihr seid
Sie/sie sind

Haben= Sahip olmak – varolmak (burada ses düşmesi var) (Sahip olduğumuz şeyleri anlatırken kullanırız)
Ich habe
Du hast
Er/Sie/Es hat
Wir haben
Ihr habt
Sie/sie haben

Trenbare Verben (Ayrılan Fiiller)

Anlamı olan bir ek ile eylem birleşip yeni bir anlam türetir buna ayrılan fiile denir.

Ayrılan Ekler

ein – an – mit – zu
aus – ab – um – zurück
fern – statt – teil – us

Tek başına anlamları vardır fakat fiiller ile birleştiğinde yeni anlam türetirler.

machen= yapmak
zumachen= kapatmak
aufmachen= açmak
umziehen= taşınmak(evden iş yerinden)
einziehen= taşımak(eve)
einsteigen= bilmek
aussteigen= inmek
zurückkommmen= geri gelmek
stattfinden= gerçekleşmek
fernsehen= TV izlemek

Eğer düzensiz fiiller de cümle yapılıyorsa ayrılan ek cümlenin en sonuna gider. Çünkü bu eklerin tek başına anlamı vardır. Cümle içerisinde olursa anlam kargaşası yaratır. Ayrıca birlikte kullanılırsa da çekim eki konduüunda okumada sıkıntı yaratır.

ein laden= davet etmek
Ich lade ____ ein
Du lödst ____ ein
Er/Sie/Es lödt ___ ein
Wir laden ___ ein
Ihr ladet ___ ein
Sie/sie laen ___ ein

Ayrılan fiiller bu şekilde çekimledikten sonra soru, düz cümle veya ve sorusu şeklinde kullanıldığında ek cümle sonuna getirilir.

Ayrılamayan ekler

be – er – zer – über – ent – ge – empf

besuchen= ziyaret etmek
bekommen= almak
bezahlen= ödemek
erzählen= anlatmak
erklären= açıklamak
vergessen= unutmak
vermissen= özlemek
entschuldigen= özür dilemek

Modalverben (Modalfiiller)

İsteklerimizi zorundalıklarımızı ya da izinlerimizi anlattığımız yapılardır. 6 modal fiil vardır. Bunlar da düzensiz fiildir.

Können= e-bilmek (rica – yetenek anlatırken kullanılır)
Dürfen= e-bilmek (izin – yasak cümlelerinde kullanılır)
Müssen= zorundalık (almanca öğrenmek zorundasın gibi cümleler. kesin)
Sollen= -malı -meli yapılarında kullanılır
Möchten= İstemek (yakın istekler için kullanılır)
Nollen= İstemek (uzun mesafeli istekler)

könnendörfenmüssensollenmöchtenwollen
Ichkanndarfmusssollmöchtewill
Dukannstdarfstmusstsollstmöchtestwillst
Er/Sie/Eskanndarfmusssollmöchtewill
Wirkönnendürfenmüssensollenmöchtenwollen
Ihrkönntdürftmüsstsolltmöchtetwollt
Sie/siekönnendürfenmüssensollenmöchtenwollen

Çekimi buna benzer 2 eylem daha var. Yapısı değil.

mögen= hoşlanmak (hoşlanılan sevilen yapıları anlatırken kullanılır)
Ich mag
Du magst
Er/Sie/Es mag
Wir mögen
Ihr mögt
Sie/sie mögen

Wissen= bilmek (bilgiğiniz şeyleri anlatırken kullanılır. e-bilmek ile karıştırmayın. iniglizce de know yapısı)
Ich weiβ
Du weiβt
Er/Sie/Es weiβ
Wir wissen
Ihr wisst
Sie/sie wissen

Modal fiiller ile cümle yapılırken ana fiiler ne olursa olsun(düzenli-düzensiz-ayrılamayan-ayrılan) kesinlikle cümle sonunda duracak.

Können= e-bilmek
Ich lerne Deutsch.
Ich kann Deutsch lernen.

Anrufen= telefonla aramak
Du rufst Ali an
Du kannst Ali anrufen

İlk hali ile cümlenin sonuna gitti.

Er kann Fussball spielen
Wir können Deutsch sprechen(=konuşmak)